Bí mật của "con dao 2 lưỡi" mang tên Khoản phải thu: Bài học đắt giá cho người kinh doanh từ câu chuyện của Giày Thượng Đình

Khoản phải thu có thể giúp doanh nghiệp tăng doanh số, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nợ xấu. Hãy cùng Học viện Doanh nhân tìm hiểu câu chuyện của Giày Thượng Đình để rút ra bài học quan trọng về quản lý khoản phải thu, tránh "vết xe đổ" đáng tiếc trong kinh doanh.

 Khoản phải thu – Giải mã bản chất, vai trò và những rủi ro tiềm ẩn

Trong bối cảnh kinh doanh hiện đại, "khoản phải thu" là một thuật ngữ không thể thiếu, đại diện cho số tiền mà doanh nghiệp có quyền thu từ phía khách hàng sau khi đã hoàn tất việc cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ, nhưng chưa nhận được thanh toán ngay tại thời điểm giao dịch. Các khách hàng trong trường hợp này thường là các đại lý phân phối, nhà bán buôn, hoặc các đối tác kinh doanh khác, được doanh nghiệp áp dụng chính sách thanh toán linh hoạt, cho phép họ trả tiền sau một khoảng thời gian cụ thể (ví dụ: 30 ngày, 60 ngày, 90 ngày...) kể từ ngày nhận hàng hóa hoặc dịch vụ, theo các điều khoản đã được thỏa thuận trước.

Về bản chất, khoản phải thu được coi là một loại tài sản của doanh nghiệp, thể hiện doanh thu đã được ghi nhận trên sổ sách kế toán nhưng chưa thực sự chuyển đổi thành dòng tiền mặt. Khoản phải thu đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng doanh số bán hàng, đặc biệt trong các tình huống như:

• Mở rộng thị trường: Khi doanh nghiệp muốn thâm nhập vào các thị trường mới, việc cho phép khách hàng trả chậm có thể là một yếu tố hấp dẫn, giúp tăng khả năng cạnh tranh và tiếp cận khách hàng.

• Thâm nhập khu vực mới: Tương tự như mở rộng thị trường, việc áp dụng chính sách thanh toán linh hoạt có thể giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc thâm nhập vào các khu vực địa lý mới.

• Thiết lập quan hệ đối tác: Khi doanh nghiệp muốn xây dựng mối quan hệ đối tác với các khách hàng lớn, tiềm năng, việc cho phép họ trả chậm thể hiện sự tin tưởng và tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác lâu dài.

Không chỉ vậy, việc phân tích một cách khoa học và chi tiết các khoản phải thu còn có thể cung cấp cho doanh nghiệp những thông tin vô cùng giá trị về:

• Đối tác kinh doanh: Giúp nhận diện các đối tác mới, đánh giá tiềm năng và mức độ tin cậy của họ.

• Xu hướng bán hàng: Nắm bắt được xu hướng mua hàng của khách hàng, từ đó điều chỉnh chiến lược kinh doanh cho phù hợp.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích không thể phủ nhận, khoản phải thu cũng ẩn chứa những rủi ro đáng kể, mà nếu không được quản lý một cách chặt chẽ và hiệu quả, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho doanh nghiệp. Rủi ro lớn nhất và quan trọng nhất là:

• Khả năng chuyển đổi thành tiền mặt: Khoản phải thu chỉ thực sự trở thành tiền mặt khi và chỉ khi khách hàng thực hiện đầy đủ và đúng hạn nghĩa vụ thanh toán theo cam kết. Nếu khách hàng không thanh toán đúng hạn, hoặc thậm chí tệ hơn là mất khả năng thanh toán, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với nguy cơ nợ xấu, gây ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền và lợi nhuận.

• Ảnh hưởng đến dòng tiền: Khi các khoản phải thu không được thanh toán đúng hạn, dòng tiền "chảy vào" doanh nghiệp sẽ bị chậm lại, gây khó khăn cho các hoạt động kinh doanh thường ngày, như thanh toán cho nhà cung cấp, trả lương nhân viên, chi trả các chi phí hoạt động khác...

• Nguy cơ mất khả năng thanh toán: Trong trường hợp nghiêm trọng, nếu lượng tiền "chảy ra" khỏi doanh nghiệp (các khoản chi) lớn hơn nhiều so với lượng tiền "chảy vào" (từ việc thu hồi các khoản phải thu), doanh nghiệp có thể rơi vào tình trạng mất cân đối dòng tiền, thậm chí mất khả năng thanh toán trong ngắn hạn. Điều này có thể buộc doanh nghiệp phải tìm đến các nguồn tài trợ tín dụng bên ngoài với lãi suất cao, làm gia tăng chi phí và rủi ro tài chính.

• Chi phí quản lý: Việc theo dõi, quản lý và thực hiện các biện pháp thu hồi các khoản phải thu cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư một lượng nguồn lực, thời gian và chi phí không nhỏ.

• Tỷ trọng khoản phải thu từ một khách hàng: Một yếu tố rủi ro khác cần được đặc biệt quan tâm là tỷ trọng của các khoản phải thu từ một khách hàng cụ thể so với tổng các khoản phải thu của doanh nghiệp. Nếu một khách hàng chiếm tỷ trọng quá lớn, điều này có thể là một dấu hiệu cảnh báo rằng doanh nghiệp đang có vị thế đàm phán yếu, bị phụ thuộc quá mức vào khách hàng đó, và nguồn vốn của doanh nghiệp đang bị khách hàng này chiếm dụng một cách không lành mạnh.

Về lâu dài, nếu các khoản phải thu không được khách hàng thanh toán, chúng sẽ dần chuyển thành nợ xấu. Khi đó, doanh nghiệp buộc phải trích lập dự phòng cho các khoản nợ xấu này theo quy định của pháp luật, và điều này sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả kinh doanh và lợi nhuận của doanh nghiệp.

Giới thiệu khóa học

Bạn có muốn "cứu cánh" cho doanh nghiệp/hộ kinh doanh khỏi tình trạng "đuối" dòng tiền?

Bạn có đang:

• Luôn trong tình trạng kiệt sức vì phải tự tay quán xuyến mọi hoạt động thu chi của doanh nghiệp/hộ kinh doanh, loay hoay với hàng tá các khoản phải thu, phải trả?

• Chứng kiến doanh nghiệp/hộ kinh doanh của mình "dậm chân tại chỗ", bỏ lỡ nhiều cơ hội kinh doanh tiềm năng chỉ vì thiếu hụt vốn?

• Trăn trở, lo lắng vì tình hình kinh doanh bấp bênh do chưa thể kiểm soát hiệu quả dòng tiền?

Nếu câu trả lời là CÓ, bạn không đơn độc! Rất nhiều chủ doanh nghiệp/hộ kinh doanh, nhà quản lý cũng đang đối mặt với những vấn đề nan giải tương tự. Họ chưa nhận ra rằng, quản lý dòng tiền kém hiệu quả chính là nguyên nhân khiến doanh nghiệp/hộ kinh doanh rơi vào vòng luẩn quẩn, khó khăn chồng chất khó khăn!

Vậy đâu là giải pháp giúp bạn "gỡ rối" bài toán quản lý dòng tiền, "hô biến" dòng tiền trở thành "vũ khí lợi hại" giúp doanh nghiệp/hộ kinh doanh bứt phá?

Khóa học "Nắm vững từ A-Z về Dòng tiền và cách Quản lý Dòng tiền cho người làm kinh doanh: Dòng tiền chính là "dòng máu nóng" nuôi doanh nghiệp phát triển bền vững" của Học viện Doanh nhân sẽ "mách nước" cho bạn những bí quyết quản lý dòng tiền hiệu quả nhất, "cứu cánh" cho doanh nghiệp/người làm kinh doanh thoát khỏi tình trạng "đuối" dòng tiền!

Câu chuyện Giày Thượng Đình: Từ đỉnh cao đến vực sâu vì "con dao hai lưỡi" khoản phải thu

Giày Thượng Đình, một thương hiệu giày vải từng "làm mưa làm gió" tại thị trường Việt Nam, gắn liền với ký ức của nhiều thế hệ. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của quá khứ là một câu chuyện kinh doanh đầy thăng trầm, mà nguyên nhân sâu xa lại nằm ở việc quản lý "khoản phải thu" không hiệu quả.

1. Thời kỳ "hoàng kim" và dấu hiệu sa sút

Trong giai đoạn từ năm 2011 đến 2017, Giày Thượng Đình vẫn duy trì được hoạt động kinh doanh có lãi, mặc dù lợi nhuận không cao. Điều đáng chú ý là trong giai đoạn này, tỷ trọng khoản phải thu trên tổng tài sản ngắn hạn của công ty dao động ở mức tương đối ổn định, khoảng từ 32% đến 36%. Đây là một tỷ lệ có thể coi là chấp nhận được trong ngành sản xuất và kinh doanh giày dép.

Tuy nhiên, mọi chuyện bắt đầu thay đổi từ năm 2017. Giai đoạn từ 2017 đến 2021 chứng kiến sự sa sút nghiêm trọng của Giày Thượng Đình, với 5 năm thua lỗ liên tiếp, tổng cộng lên đến 49,4 tỷ đồng. Điều đáng báo động là trong giai đoạn này, tỷ trọng khoản phải thu trên tổng tài sản của công ty tăng vọt một cách bất thường, đạt đỉnh 43% vào năm 2020.

2. Nguyên nhân: Cạnh tranh và "nới lỏng" chính sách

Sự sa sút của Giày Thượng Đình trong giai đoạn 2017-2021 có thể được lý giải bởi hai nguyên nhân chính:

• Cạnh tranh gay gắt: Thị trường giày dép Việt Nam trở nên cạnh tranh khốc liệt hơn bao giờ hết với sự xuất hiện của hàng loạt thương hiệu mới, cả trong nước và quốc tế, với mẫu mã đa dạng, chất lượng tốt và giá cả cạnh tranh.

• "Nới lỏng" chính sách khoản phải thu: Để duy trì doanh số trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, Giày Thượng Đình dường như đã phải "nới lỏng" chính sách bán hàng, cho phép khách hàng (chủ yếu là các đại lý, nhà phân phối) trả chậm với thời gian dài hơn và điều kiện dễ dãi hơn.

3. Khoản nợ "khó đòi" định mệnh

Điểm mấu chốt trong câu chuyện của Giày Thượng Đình là khoản nợ phải thu lên đến 11,4 tỷ đồng từ Công ty TNHH Thương mại Bảo hộ lao động giày dép các loại (tính đến năm 2021). Khoản nợ này không chỉ đơn thuần là một khoản phải thu thông thường, mà còn bao gồm cả các khoản "trả hộ" cho các đối tượng khác, với những cam kết thanh toán đã được đưa ra từ năm 2017 nhưng không hề được thực hiện.

Vụ việc trở nên phức tạp đến mức Giày Thượng Đình phải nhờ đến sự can thiệp của tòa án. Tuy nhiên, ngay cả khi đã có quyết định của tòa, việc thu hồi khoản nợ này vẫn vô cùng gian nan. Giày Thượng Đình đã liên tục gửi văn bản đề nghị đến các cơ quan chức năng, nhưng kết quả vẫn chưa được như mong đợi.

4. Hậu quả: Vòng xoáy thua lỗ

Khoản nợ "khó đòi" 11,4 tỷ đồng, trong bối cảnh Giày Thượng Đình đang phải gánh chịu thua lỗ liên tục, đã trở thành một "gánh nặng" quá lớn. Nó không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền, mà còn làm suy giảm nghiêm trọng khả năng thanh toán của công ty, đẩy Giày Thượng Đình vào vòng xoáy thua lỗ ngày càng sâu.

Bài học rút ra từ câu chuyện Giày Thượng Đình

Câu chuyện của Giày Thượng Đình là một bài học "xương máu" cho bất kỳ doanh nghiệp nào, không chỉ riêng trong ngành giày dép:

1. "Khoản phải thu" là con dao hai lưỡi: Nó có thể giúp tăng doanh số, nhưng cũng có thể "giết chết" doanh nghiệp nếu không được quản lý chặt chẽ.

2. Không "thả nổi" quản lý: Cần có quy trình quản lý khoản phải thu rõ ràng, từ khâu đánh giá tín dụng khách hàng, đến việc theo dõi, đôn đốc thu hồi nợ.

3. Cân bằng giữa tăng trưởng và an toàn: Đừng vì mục tiêu doanh số mà "dễ dãi" trong chính sách thanh toán.

4. Đa dạng hóa khách hàng: Tránh phụ thuộc quá nhiều vào một vài khách hàng lớn.

5. Minh bạch thông tin: Báo cáo tài chính cần phản ánh trung thực tình hình các khoản phải thu.

6. Chủ động dự phòng: Luôn sẵn sàng cho tình huống xấu nhất, trích lập dự phòng cho các khoản nợ khó đòi.

Bạn có đang loay hoay với bài toán tài chính doanh nghiệp? Bạn muốn nắm vững dòng tiền, tối ưu lợi nhuận và xây dựng nền tảng tài chính vững chắc?

Combo khóa học "Quản lý Tài chính Toàn diện" sẽ trang bị cho bạn kiến thức và kỹ năng từ A-Z về dòng tiền, điểm hòa vốn và tài chính cá nhân, giúp bạn tự tin "chèo lái" doanh nghiệp vượt qua mọi thách thức!

Bạn sẽ học được:

• Kiến thức nền tảng về tài chính: Nắm vững các khái niệm quan trọng về dòng tiền, doanh thu, lợi nhuận, điểm hòa vốn, thu nhập, chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư.
   
• Kỹ năng quản lý tài chính doanh nghiệp: Lập kế hoạch dòng tiền, phân tích báo cáo tài chính, tính toán điểm hòa vốn, định giá sản phẩm, tối ưu chi phí, quản lý rủi ro tài chính.
   
• Kỹ năng quản lý tài chính cá nhân: Lập ngân sách cá nhân, kiểm soát chi tiêu, tiết kiệm hiệu quả, đầu tư thông minh, xây dựng lộ trình đạt tự do tài chính.
   
• Thực hành và ứng dụng: Vận dụng kiến thức đã học vào thực tế thông qua các bài tập, case study và mẫu tài liệu.

Tổng kết

Câu chuyện Giày Thượng Đình và những phân tích về "khoản phải thu" đã cho thấy rõ: Đây không chỉ là con số, mà là yếu tố sống còn. Nó là "dao hai lưỡi": giúp tăng trưởng, nhưng cũng có thể "kết liễu" doanh nghiệp.

"Thuần hóa" con dao này bằng cách quản lý chủ động, chặt chẽ, có hệ thống là chìa khóa. Không "thả nổi", không "dễ dãi", không "chủ quan". Phải kết hợp tư duy chiến lược, hành động quyết liệt, linh hoạt, minh bạch và luôn có phương án dự phòng.

Bài học Giày Thượng Đình nhắc nhở: Đừng để "khoản phải thu" thành "vết xe đổ". Hãy biến nó thành công cụ giúp doanh nghiệp vươn lên, chinh phục những đỉnh cao mới. Quản lý khoản phải thu hiệu quả chính là chìa khóa thành công bền vững.

Nội dung: Theo CafeBiz